Το καλοκαίρι έφτασε επιτέλους!
Ύστερα από μία πρωτόγνωρη σε όλους άνοιξη όπου βιώσαμε συνθήκες εγκλεισμού, ήρθε η ώρα να βγούμε στον έξω κόσμο…..
Ανυπομονούμε να χαρούμε το ελληνικό καλοκαίρι με το απλόχερο φως, την επαφή με την όμορφη φύση, τις βόλτες στην εξοχή, τα θαλασσινά μπάνια….
Ωστόσο όλοι γνωρίζουμε ότι η ανεξέλεγκτη έκθεση στο ηλιακό φως και ειδικά σε ώρες όπου οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου πέφτουν κάθετα στην γη (δηλαδή μεταξύ 11 και 4) μπορεί να οδηγήσει σε οδυνηρές συνέπειες για την υγεία μας, τόσο βραχυμεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα….
Στις βραχυπρόθεσμες συνέπειες της έκθεσης στον ήλιο περιλαμβάνεται το ηλιακό έγκαυμα που μπορεί να ξεκινήσει από μία απλή ερυθρότητα του δέρματος και να φτάσει μέχρι εκτεταμένες φουσκάλες και ξεφλούδισμα μεγάλων περιοχών αυτού. Η βαρύτητα και η συχνότητα σοβαρών εγκαυμάτων κατά την παιδική, εφηβική και νεανική ηλικία είναι προδιαθεσικός παράγοντας μεταξύ άλλων για την ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος….
Η αντιμετώπιση του ηλιακού εγκαύματος, συνίσταται στην χρήση ενυδατικών και αντιφλογιστικών καλλυντικών κρεμών, ενώ από φαρμακευτικής πλευράς, χορηγείται τοπικά στο εξάνθημα κορτιζόνη.
Η πρόληψη όπως ελέχθει παραπάνω, περιλαμβάνει την αποφυγή του ηλίου τις ώρες που η υπεριώδης ακτινοβολία είναι πιο ισχυρή, καθώς και την χρήση αντηλιακού υψηλού δείκτη σε επαρκή ποσότητα και επανάληψη της επάλειψης αν η έκθεση στον ήλιο είναι να παραταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το κλάσμα της υπεριώδους ακτινοβολίας που είναι υπεύθυνο για τις άμεσες επιδράσεις του ηλιακού φωτός στο δέρμα, είναι η υπεριώδης ακτινοβολία τύπου Β (UVB) ενώ η υπεριώδης ακτινοβολία τύπου Α (UVA) είναι υπεύθυνη για τις μακροχρόνιες συνέπειες της έκθεσης στον ήλιο.
Στις απώτερες επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας, περιλαμβάνεται η γήρανση του δέρματος γνωστή και ως φωτογήρανση. Για μια δεδομένη ηλικία το μεγαλύτερο κομμάτι της γήρανσης του δέρματος οφείλεται στην φωτογήρανση και το μικρότερο στην βιολογική γήρανση…..αλλά τι είναι η φωτογήρανση; η φωτογήρανση συνίσταται στην συνολική αποδόμηση της εικόνας του δέρματος με την εμφάνιση βαθιών ρυτίδων, αυλακώσεων, υπομελαχρώσεων, υπερμελαχρώσεων, πανάδων, (εφηλίδων), στις ηλιοεκτεθειμένες περιοχές όπως το πρόσωπο, το στήθος, η πλάτη άνω και κάτω άκρα, ενώ το δέρμα των περιοχών αυτών, καθίσταται θαμπό, τραχύ, ξηρό και αφυδατωμένο.
Η αντιμετώπιση της φωτογήρανσης συνίσταται σε ένα συνδυασμό επεμβατικών πράξεων στο δερματολογικό ιατρείο, συνδυαστικά με εντατική και συνεχή περιποίηση του δέρματος με την χρήση αντιγηραντικών, ενυδατικών και αναπλαστικών κρεμών του δέρματος. Από επεμβατικές πράξεις προεξάχουσα θέση κατέχουν τα χημικά πήλιγκ (peelings), τα εμφυτεύματα (fillers), η κρυοθεραπεία για την αντιμετώπιση υπερκερατώσεων, υπομελαχρώσεων, πανάδων και υπομελαχρώσεων, η φωτοδυναμική θεραπεία και η μεσοθεραπεία με βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, υαλουρονικό οξύ, ιχνοστοιχεία, βιομιμητικά πεπτίδια και αυτόλογο ορό. Επίσης, οι θεραπείες ενυδάτωσης βοηθούν αρκετά.
Φυσικά η χειρότερη αρνητική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ηλίου στο δέρμα, είναι η επαγωγή του καρκίνου του δέρματος. Οι τύποι του καρκίνου του δέρματος που συσχετίζονται περισσότερο με την χρόνια, αθροιστική, συνεχόμενη έκθεση στο ηλιακό φως, είναι το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα. Ευτυχώς κυρίως το πρώτο αλλά και το δεύτερο , σπάνια απειλούν την ζωή ή την γενική υγεία του οργανισμού, διότι σπανίως κάνουν μεταστάσεις. Το μελάνωμα που είναι ο χειρότερος και επιθετικότερος καρκίνος του δέρματος, συσχετίζεται με την χρόνια μεν, αλλά διαλείπουσα δε έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου. Μάλιστα, φαίνεται πως η χρόνια, συνεχόμενη έκθεση στο ηλιακό φως συσχετίζεται με την ανάπτυξη ενός είδους προστασίας απέναντι στον καρκίνο αυτό. Το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα, συναντώνται σχεδόν αποκλειστικά στις ηλιοεκτεθειμένες περιοχές, σε αντίθεση με το μελάνωμα που το συναντούμε και σε περιοχές που δεν εκτίθενται ιδιαίτερα στον ήλιο όπως η πλάτη και τα πέλματα. Το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα, μπορούν να αντιμετωπιστούν επαρκώς με χειρουργική αφαίρεση, ενώ η αντιμετώπιση του μελανώματος εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου. Σε αρχικά στάδια, αρκεί μία χειρουργική εκτομή σε ασφαλή όρια, ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια, συνδυάζεται η χειρουργική αφαίρεση με την χημειοθεραπεία ή/και την ακτινοβολία. Σήμερα διαθέτουμε μια πλειάδα αποτελεσματικών παραγόντων για την αντιμετώπιση ακόμα και των πιο προχωρημένων καρκίνων του δέρματος που έχουν κάνει μεταστάσεις. Δεν είναι σπάνια επίσης, σε χρόνια ηλιοεκτεθειμένα άτομα να εμφανίζονται και προκαρκινωματώδεις βλάβες του δέρματος που αφορούν το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα, όπως η νόσος του Bowen και οι ακτινικές υπερκερατώσεις. Συνήθως ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην κρυοθεραπεία αλλά μπορούν να χορηγηθούν και τοπικοί αντικαρκινικοί παράγοντες όπως ιμικουιμόδη, 5=φλουορακίλη ενώ πάνε πολύ καλά με την φωτοδυναμική θεραπεία όπου γίνεται χρήση φωτός ειδικού μήκους κύματος σε συνδυασμό με φωτοευαισθητοποιό ουσία ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η φωτοευαισθητοποιός ουσία μαζί με το φως της ημέρας. (day light PDT).
O ήλιος βέβαια, έχει επίδραση σε διάφορα δερματολογικά νοσήματα. Άλλα νοσήματα βελτιώνονται άλλα νοσήματα επιδεινώνονται ενώ υπάρχουν και νοσήματα του δέρματος που προκαλούνται από τον ήλιο.
Τα νοσήματα που βελτιώνονται από τον ήλιο, περιλαμβάνουν την ψωρίαση, το έκζεμα, την νευροδερματίτιδα και την σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ενώ αντιθέτως επιδείνωση από τον ήλιο παρουσιάζουν ο λύκος, η ροδόχρους νόσος και η λεύκη.
Νοσήματα που προκαλούνται από την έκθεση στον ήλιο, είναι το πολύμορφο εκ φωτός ερύθημα, η ακτινική κνήφη, οι φωτοαλλεργίες, οι φωτοτοξικές αντιδράσεις και η φύτοφωτοδερματίτιδα.
Φυσικά, δεν πρέπει να λησμονούμε την ευνοϊκή επίδραση του ηλιακού φωτός στην παραγωγή της βιταμίνης D που είναι τόσο σημαντική για την καλή υγεία του οργανισμού και ιδιαιτέρως των οστών. Επίσης, μια φωτεινή μέρα έχει θετικό αντίκτυπο και στην ψυχολογία μας με ότι αυτό συνεπάγεται….
Συμπερασματικά όπως τα περισσότερα πράγματα σε αυτήν την ζωή, ο ήλιος έχει και θετικές και αρνητικές επιδράσεις. Η σωστή έκθεση στον ήλιο, αποφεύγοντας τις υπερβολές, μπορεί να δώσει πολλά οφέλη στον οργανισμό μας.