Το καλοκαίρι πλησιάζει και όλοι περιμένουμε με ανυπομονησία την στιγμή που θα αφεθούμε στο απαλό άγγιγμα του ήλιου….οι ηλιόλουστες μέρες, βελτιώνουν την ψυχολογία μας, μας βοηθούν να βρεθούμε κοντά στην φύση και στους συνανθρώπους μας. Επίσης, τονώνουν την διάθεση μας να ταξιδέψουμε, να αθληθούμε, να φλερτάρουμε και να παίξουμε. Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε και την παραγωγή της βιταμίνης D.

Όπως όλα τα πράγματα σε αυτήν την ζωή έχουν δύο όψεις, έτσι και η έκθεση στον ήλιο έχει και την αρνητική της όψη που όσον αφορά το δέρμα, μάλλον είναι πιο ισχυρή…

Ο ήλιος, εξασκεί τις διάφορες βιολογικές δράσεις στο δέρμα, μέσω της υπεριώδους ακτινοβολίας. Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου, διακρίνεται στην υπεριώδη ακτινοβολία Α, την υπεριώδη ακτινοβολία Β, ενώ υπάρχει και η υπεριώδης ακτινοβολία C, αλλά αυτή μπλοκάρεται από το όζον και δεν φτάνει στην γη.

Η υπεριώδης ακτινοβολία Β, προκαλεί τις άμεσες επιπτώσεις του ήλιου στο δέρμα, δηλαδή το ηλιακό έγκαυμα που σε ήπιες περιπτώσεις χαρακτηρίζεται από ένα απλό ερύθημα, δηλαδή κοκκινίλα, ενώ σε βαρύτερες περιπτώσεις υπάρχουν φυσαλίδες οι οποίες κατά την υποχώρηση τους, προκαλούν έντονο ξεφλούδισμα και απολέπιση στο δέρμα. Το ηλιακό έγκαυμα, προκαλεί έντονη ενόχληση με πόνο και θεραπεύεται με την χρήση αντιφλογιστικών αλοιφών, κορτικοειδών και τοπικών αντιβιοτικών.

Οι απώτερες επιπτώσεις από τον ήλιο οφείλονται στην υπεριώδη ακτινοβολία Α, η οποία θα λέγαμε πως έχει μια πιο ύπουλη δράση, καθώς διεισδύει στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος και προκαλεί βλάβες τόσο στο κολλαγόνο, όσο και στην ελαστίνη ενώ προκαλείται και βλάβη στο γενετικό υλικό των κυττάρων (DNA), οι οποίες όμως γίνονται εμφανείς ύστερα από πολλά χρόνια και εκδηλώνονται με την μορφή της φωτογήρανσης, των προκαρκινωματωδών αλλοιώσεων του δέρματος αλλά και των καρκίνων του δέρματος.

Η γήρανση του δέρματος, οφείλεται κατά το 90% σε εξωγενείς παράγοντες (περιβαλλοντική γήρανση) και μόνο κατά το 10% σε ενδογενείς παράγοντες (ενδογενής γήρανση).

Το σύνολο των παραγόντων που είναι υπεύθυνοι για την περιβαλλοντική γήρανση, ονομάζεται εκθεσίωμα. Το εκθεσίωμα, περιλαμβάνει παράγοντες εξωγενείς που προκαλούν γήρανση στο δέρμα, όπως κάπνισμα, άγχος, κακή διατροφή (πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και υδατάνθρακες), την έλλειψη ύπνου και φυσικά τον ήλιο που μας ενδιαφέρει εδώ.

Ως φωτογήρανση, ορίζεται το σύνολο των κλινικών εκδηλώσεων από το δέρμα που έχουν την μορφή της γήρανσης και οφείλονται στην χρόνια, συνεχή έκθεση στον ήλιο κατά το παρελθόν και ιδιαίτερα κατά την παιδική, εφηβική και νεανική ηλικία. Η έκθεση αυτή, έχει μια αθροιστική δράση. Οι κλινικές εκδηλώσεις της φωτογήρανσης στο δέρμα, περιλαμβάνουν υπερκερατώσεις, πανάδες, μέλασμα, καφέ κηλίδες (εφηλίδες), βαθιές ρυτίδες, χαλάρωση του δέρματος, ξηρότητα, τραχύτητα και θαμπάδα του δέρματος.

Φυσικά, η θέση του δερματολόγου, είναι κομβική στην αντιμετώπιση αυτής της εκφυλιστικής δερματοπάθειας, γιατί περί αυτού πρόκειται. Έτσι ο δερματολόγος διαθέτει στα χέρια του μια πλειάδα θεραπειών αν όχι για να αποκαταστήσει, τουλάχιστον για να απαλύνει τα σημάδια του ήλιου στο δέρμα. Έτσι, χρησιμοποιεί εμφυτεύματα κυρίως υαλουρονικού οξέος αλλά και άλλων ουσιών όπως και λίπους για να γεμίσει τις βαθιές ρυτίδες, ενώ διαθέτει και άλλα όπλα όπως τα peelings, την μεσοθεραπεία, τα boosters, τα νήματα, τα κατάλληλα lasers, την κρυοθεραπεία, τον καυτηριασμό αλλά και έναν μεγάλο αριθμό αντιγηραντικών καλλυντικών κρεμών που βοηθούν όλα αυτά στο να αποκατασταθεί στο μέτρο του δυνατού, η φωτεινότητα, η λάμψη, η ζωντάνια του δέρματος. Φυσικά απαιτείται μεγάλος αριθμός θεραπειών και πολύς χρόνος, οπότε καλύτερα οι βλάβες αυτές να προλαμβάνονται και αυτό γίνεται με την αποτελεσματική φωτοπροστασία που θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία όπως και την αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο.

Μια άλλη συνέπεια της χρόνιας έκθεσης στον ήλιο, είναι η δημιουργία προκαρκινωματωδών βλαβών όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις και η νόσος του Bowen. Υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης τους, όπως η κρυοθεραπεία, ο καυτηριασμός, το laser, η απόξεση, η φωτοδυναμική θεραπεία και τα peelings.

Φυσικά, οι χειρότερες απώτερες συνέπειες, αφορούν τον καρκίνο του δέρματος.

Υπάρχουν 3 τύποι καρκίνου του δέρματος:

-το βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα, ή βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος, αλλά ευτυχώς δεν προκαλεί βλαβερές γενικευμένες συνέπειες στον οργανισμό καθώς δεν κάνει μεταστάσεις αλλά επεκτείνεται μόνο τοπικά.

-το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα, είναι ενδιάμεσης κακοήθειας όγκος που μπορεί σπανίως να κάνει μεταστάσεις. Καλή είναι η έγκαιρη αντιμετώπιση του που συνήθως είναι η χειρουργική αφαίρεση.

-το μελάνωμα, είναι ο χειρότερος και πιο επιθετικός καρκίνος του δέρματος. Είναι κομβικής σημασίας, η πρώιμη διάγνωση του καθώς αυτή διαφοροποιεί σημαντικά την πρόγνωση. Όσο πιο πρώιμο είναι το μελάνωμα, τόσο και πιο εύκολη είναι η αντιμετώπιση του. Σε μελανώματα αρχικού σταδίου, η χειρουργική αντιμετώπιση αρκεί για να ιαθούν. Όσο προχωρούν τα στάδια, τόσο χρειάζονται και άλλες προσεγγίσεις όπως η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού και η χημειοθεραπεία αν έχουμε μεταστατική νόσο, όπως και η ανοσοθεραπεία. Το ευτύχημα, είναι ότι πλέον ακόμα και τα πιο βαριά περιστατικά μελανώματος, αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τους νεότερους παράγοντες.

Συμπερασματικά, ο ήλιος είναι ο ζωοδότης που γεμίζει την ψυχή μας με ευεξία και αισιοδοξία, ενώ βοηθά στην παραγωγή της βιταμίνης D, που είναι απαραίτητη για την καλή υγεία των οστών, αλλά η έντονη και παρατεταμένη έκθεση σε αυτόν, μπορεί να προκαλέσει επιπτώσεις σοβαρές, τόσο άμεσες όσο και απώτερες.

Ευτυχώς, ο δερματολόγος είναι εδώ για να προλάβει αλλά και για να θεραπεύσει ή να αποκαταστήσει τις βλαβερές συνέπειες της υπεριώδους ακτινοβολία στο δέρμα και στον οργανισμό.